Sámi: lud Laponii, który ma hymn narodowy i flagę, ale nie ma państwa

Laponia kojarzy się z bajecznym krajem, w którym leży śnieg, można zobaczyć zorzę polarną i jeździć na jeleniu. Ale to także historyczna nazwa terytorium położonego na północy Europy, którego rdzennymi mieszkańcami są Laplandczycy lub Lapończycy. Mówią bardzo nietypowym językiem, Sami mają nawet własny hymn i flagę. Ale Laponia nigdy nie była odrębnym państwem.

Regiony Sami znajdują się w Norwegii, Szwecji, Finlandii i Rosji, a sami mieszkańcy nazywają swój kraj „Sampi”. Największa liczba Samów mieszka w Norwegii, gdzie według najnowszych danych ich liczba wynosi 37,7 tys. Osób. Liczba Saami w Szwecji jest również dość wysoka - około 20 000 osób. Ale dziś w Finlandii jest tylko około 8000 przedstawicieli tego rdzennego małego ludu północy. W Rosji Lapończycy lub, jak się je nazywa, Lapończycy mieszkają na terytorium Półwyspu Kolskiego, ale nie ma ich więcej niż 2000. Centrum kultury Samów w naszym kraju jest wieś Lovozero, położona w obwodzie murmańskim. W sumie, według parlamentu fińskiego Sami, na świecie żyje około 75 000 Sami.

Język lapoński, który jest obecnie własnością około jednej trzeciej lapońskiej, należy do oddziału urnickiego w Finno-Ugric. Dziś najbliżej języka lapońskiego są fiński, karelski i estoński. Co ciekawe, sam język ma cztery dialekty, które są tak różne, że przedstawiciele różnych grup etnicznych Samów praktycznie się nie rozumieją. Z tego powodu wielu badaczy identyfikuje nawet cztery oddzielne języki Sami.

Język Sami, choć należy do grupy języków ugrofińskich, ma jedną charakterystyczną cechę. Około 1/3 słownictwa tego języka ma tajemnicze pochodzenie. Nie ma odpowiedników tej starożytnej części słów w żadnym języku ugrofińskim. Co więcej, żaden z obecnie istniejących języków świata nie jest z nimi powiązany. Z tego powodu lingwiści zasugerowali, że Saami początkowo mówili językiem najstarszych ludów Europy, a później zostali zasymilowani przez przedstawicieli oddziału ugrofińskiego.

Badania genetyków nie rzuciły światła na tajemnicze pochodzenie Lapończyków, a jedynie dodały nowe pytania. Okazało się, że Sami znacząco różnią się genotypem od sąsiadów, ale mają pewne podobieństwa z ludami wschodniej Syberii, w szczególności z Jakutami. Etnografowie uważają, że przodkowie Lapończyków przybyli na północ Europy z terytorium Europy Zachodniej około 11 tysięcy lat temu, a język lapoński został podzielony na dialekty kilkaset lat temu.

Na początku XX wieku większość Samów prowadziła tradycyjny styl życia, zajmowała się hodowlą jeleni, rybołówstwem i polowaniem. Samowie od dawna charakteryzują się pół-nomadycznym stylem życia związanym z sezonowymi migracjami jeleni. Ale w XX wieku tylko nielicznym przedstawicielom tego ludu udało się zachować tradycyjny styl lapoński. Podczas aktywnej asymilacji większość Samów straciła język, obyczaje i wierzenia oparte na wielbieniu duchów natury. Tylko niewielka część Samów nadal hoduje jelenie i zajmuje się innymi tradycyjnymi rzemiosłami.

Ale dzisiaj nastąpił wzrost tożsamości narodowej Samów. W Norwegii, Szwecji i Finlandii, w regionach, w których populacja Sámi jest najbardziej skoncentrowana, język Sámi uzyskał ostatnio oficjalny status. Co roku w święta państwowe odbywają się konferencje, spotkania i festiwale Sami. Problem Samów i kino nie zignorowały problemu: publikowane są filmy fabularne i filmy dokumentalne dotyczące kultury i historii tego ludu. Międzynarodowy Dzień Sami obchodzony jest 6 lutego.

Materiał jest chroniony prawem autorskim, gdy wymagane jest skopiowanie linku do artykułu lub strony travelask.ru