Santorini: wielki stratowulkan, który zniszczył cywilizację na Krecie

Spokojne krajobrazy greckiej wyspy Thira nie przypominają wielkich katastrof naturalnych z przeszłości. Ale tutaj, około 3,5 tysiąca lat temu, miała miejsce jedna z najpotężniejszych erupcji wulkanicznych w historii ludzkości. Stratowulkan Santorin zniszczył nie tylko życie na samej wyspie, ale na zawsze zmienił bieg historii świata, powodując upadek wysoko rozwiniętej cywilizacji minojskiej położonej na Morzu Śródziemnym.

Centrum tej cywilizacji była wyspa Kreta, gdzie znajdowały się główne miasta z wielkimi pałacami. Była to wysoko rozwinięta cywilizacja, posiadająca własne pisanie i budowanie wspaniałych struktur architektonicznych. Podstawą ekonomiczną życia Minojczyków było rolnictwo i handel morski. Kreta i wyspy Cyklady znajdujące się na północ od niej znajdowały się na skrzyżowaniu głównych szlaków handlowych łączących starożytne cywilizacje Morza Śródziemnego. Na Krecie zachowały się części budowli pałacowych zbudowanych w latach 1900-1500 pne, w czasach świetności kultury minojskiej.

Jedno z miast cywilizacji minojskiej znajdowało się również na starożytnej wyspie Strongila (inna nazwa wymieniona w kronikach - wyspa Fira). Ale jest znany współczesnym tylko dzięki żmudnej pracy archeologów, ponieważ został pochowany pod grubą warstwą złóż wulkanicznych. Znaleziono tu dobrze zachowane budynki mieszkalne z licznymi freskami, artykułami gospodarstwa domowego, w tym ceramiką. Warto zauważyć, że w czasach starożytnych wyspa nazywała się Strongila, co tłumaczy się jako „okrągła”. Ale nowoczesny kształt wyspy Thira nie przypomina koła. Jest to raczej półkole sąsiadujące z kilkoma innymi wyspami. Chodzi o to, że współczesnym wyglądem wyspy są imponujące ruiny, które powstały w miejscu starożytnego stratowulkanu.

Historycy i geolodzy wciąż nie są zgodni co do dokładnej daty wybuchu, ponieważ stosując różne metody datowania uzyskuje się nieco inne liczby. Niemniej jednak ogólnie przyjmuje się, że erupcja wulkanu Santorin miała miejsce między 1628 a 1500 pne, chociaż większość czynników wciąż wskazuje na wcześniejszą datę, tj. Około 1628-1610 pne. Ten wspaniały wulkan zaliczany jest do stratowulkanów, a siłę jego erupcji w czasach starożytnych geologowie szacują na 7 punktów w skali 8-punktowej. Dla porównania: najsilniejsza erupcja Wezuwiusza, która zabiła Pompeje, została oszacowana przez naukowców na 5 punktów.

Według geologów wulkan wrzucił do atmosfery ogromną ilość popiołu i gazów, co najprawdopodobniej doprowadziło do obniżenia temperatury powietrza na planecie. Erupcji towarzyszyło trzęsienie ziemi, a także tsunami, które miało miejsce po upadku szczytu Santorin. Wulkan miał wysokość około 1500 metrów, aw wyniku zniszczenia stożka woda wpadła do ujścia wulkanu. Według różnych szacunków powstająca fala tsunami miała wysokość od 100 do 200 metrów. Niszczycielska siła strumienia wody uderzyła w wyspę Crete, położoną około 115 kilometrów na południe od nowoczesnej wyspy Thira.

Większość historyków uważa, że ​​upadek cywilizacji minojskiej wiąże się z czynnikami naturalnymi, a mianowicie z niszczycielskim trzęsieniem ziemi i tsunami, które znacznie osłabiły gospodarkę Krety. Miasta przybrzeżne i związana z nimi infrastruktura zostały zniszczone, pola rolnicze również uległy rozkładowi. Pomimo faktu, że sama cywilizacja na Krecie istniała jeszcze przez kilka stuleci po erupcji Santorini, nie osiągnęła swojej dawnej świetności. Stopniowo cywilizacja minojska ustąpiła miejsca kulturze mykeńskiej.

W tej historii wciąż jest wystarczająco dużo pustych miejsc, ale skala katastrofy, która miała miejsce, nie budzi wątpliwości. Wystarczy spojrzeć na zdjęcie lotnicze współczesnej wyspy Thira i sąsiednich wysp, aby oszacować wielkość stratowulkanu. W miejscu starożytnej eksplozji powstała wielka kaldera o średnicy około 14 kilometrów i głębokości około 400 metrów. Dzisiaj, u podnóża starożytnego stratowulkanu, ponad 15 tysięcy mieszkańców żyje spokojnie. Pomimo tego, że 3500 lat temu Santorin przeszedł pod wodę, wciąż żyje. Świadczą o tym regularne erupcje, z których ostatnia miała miejsce w latach 20. ubiegłego wieku. Podwodne erupcje starożytnego wulkanu doprowadziły do ​​powstania nowych wysp i zmiany ich kształtu i możliwe jest, że wzrost aktywności sejsmicznej w regionie Morza Śródziemnego może doprowadzić do kolejnej aktywacji Santorin.